Хисләр кочагында

Безне кечкенәдән хисләрне яшерергә өйрәтәләр. «Көчле кеше хисләрен башкаларга күрсәтми», – дигән сүз миф ул. Чынлыкта алай түгел. Хисләр безгә энергияне дөрес кулланырга, үзебез белән хәзерге вакытта ниләр булганын аңларга булыша. Мәсәлән, дус кызыбыз белән сөйләшкәндә, кинәт кенә безгә ямансу булып китте, ди. Ник? Чөнки ул элек йөргән егетең турында сүз кузгатты (ул хәзер шундый «мужественный»ланган. Шундый чибәр кызны култыклаган...) Нәкъ менә ямансулык хисе безгә бу хакта тыңларга авыр булуын кисәтә.

Без еш кына начар хисләрне яшерергә тырышабыз. Никме? Чөнки без алар белән нишләргә кирәген белмибез. Аннары начар хисләреңне белдерсәң, әллә нинди кыен хәлләргә калуың бар. Безгә аны яшерүе, күрсәтми калуы җайлырак. Бу яктан, балачактан ук ачы тәҗрибәбез бар инде. Без башта әни-әниләргә ачу килгәнне яшерәбез, аннары укытучыларга булган үпкәләрне эчкә йотабыз. Үсә-үсә, бу инде автоматка әйләнә. Начальникка ачу килгәнне әйтә алмыйсың бит инде. Җилкәләр сызлавы, баш авыртуы, муенның катуы – болар бар да эчкә яшерелгән негатив эмоцияләр тәэсире, диләр психологлар.

Дөресен генә әйткәндә, без инде үзебез дә үз хисләребезне дөрес аңламыйбыз. Әйтик, бу эш кызыксындырмый дип уйлыйбыз, ә чынлыкта без уңышсызлыкка ирешүдән куркабыз. Яисә, бу кеше үзен шулкадәр ямьсез тота, дип, аңа карата рухи канәгатьсезлек белдерәбез, ә ул – безгә җитәрлек игътибар юклыктан килеп чыккан гап-гади үпкә генә була.

Хисләрнең асылда нинди информация җиткерүен аңлар өчен гади генә кагыйдәсе бар. Үзегездән: «Мин нәрсә тоям?» – дип сорагыз. Бу сорауга җавап бирү баштарак бик авыр булыр. Тагын бер кат сорагыз: «Хәзер мин нәрсә тоям?»

Икенче кагыйдә: «Бу хисләрне нәрсә тудырды? Аларның сәбәбе нәрсә иде?» Һәрбер хиснең сәбәбе була. Бер хис тә сәбәпсез генә барлыкка килми, без тик торганда гына ярсып та китмибез, тик торганнан гына шатланмыйбыз да. Үз-үзебезгә дөрес җавап бирсәк, начар кәефебезнең, ачуыбыз яки сагышлануыбызның да сәбәбен ачыклаячакбыз.

Берничә көн хисләргә шулай анализ ясасак, без үз-үзебезне аңларга өйрәнербез.