Тарих

Ризаэддин ФӘХРЕДДИН турында 10 кызыклы факт – 1:

автор, 21 гыйнвар 2019 - 00:00
2137
0
0
  • Аңа 1856 елда туып, 1857 елда вафат булган агасы Ризаэддиннең исеме бирелә. Галимнең ата-бабалары Самара губернасының Бөгелмә өязе (хәзерге Әлмәт районы) Кичучат авылының зыялы шәхесләре була.
 
  • Ризаэддин беренче сабакларны әнисе 5-6 яшьлек вакытта әнисе Маһүбә абыстайдан ала, хәреф танырга өйрәнә. Ислам дине нигезләре турындагы башлангыч гыйлемне әтисе бирә.
 
  • Шәкертлек дәверендә дистәләрчә китап күчереп яза. Аларның кайберләрен, кәгазе начар булу, карасы бозылу, мәдрәсәнең дымлылыгыннан бозылулалары сәбәпле, ике, хәтта өч мәртәбә күчерә. Кайбер кирәкмәгән китапларны да күчереп куя. Олыгаеп, иске кадими татар мәдрәсәсенә булган фикере тәнкыйди карашка әйләнгәннән соң, бер китап күчерелмәсенә мондый җөмлә теркәп куя: «Нинди хыяллар берлә язып утырганмын? Мәгънә, ни мәгънә...»
 
  • 1886 елда шәкерт Казанга сәяхәт итеп, замананың олуг тарихчысы, дин галиме Шиһабетдин Мәрҗани белән күрешә. Ни кызганыч, ул аның белән иркенләп аралаша алмый.
 
  • Төркиядә, Болгариядә, Мисырда, Америкада, Европада нәшер ителгән газета-журналларны язылып укый.
 
  • 1887 елның 19 июнендә, Уфада имтихан тапшырып, имам-хатыйплык шәһадәтнамәсе – указ ала. Шул ук елын яшь галимнең гарәп теле грамматикасы буенча беренче китабы чыга. Мәдрәсәдә укыган елларында Казанда янә 4 китабы дөнья күрә. Гомер кояшы баюга таба барган  Шиһабетдин Мәрҗани: «Бу егет өметле. Мәсләгендә дәвам итсә, яхшы хезмәт итәр!» – ди. 
 
  • 20 ел дәвамында укып, кече яшьтәге шәкертләргә белем биреп, ул мәдрәсәдән 1889 елның язында – утыз беренче яшендә генә аерыла.
 
  • 1889-1891 елларда Бөгелмә өязенең (хәзерге Азнакай районы) Илбәк авылында имам һәм мөдәррислек вазыйфасын башкара. Ул бу авылга килгәндә анда мәдрәсә булмаган.  Ризаэддин хәзрәт, үзенә йорт тергезү белән бергә, Илбәктә мәдрәсә дә салдырган.
 
  • Ризаэддин Фәхреддиннең шәкерт вакытында Казанда басылган китапларын типография Диния нәзарәте мөфтие Мөхәммәдъяр Солтановка җибәреп торган. Мөфти, бу китапларны укыгач: «Бу яшь егеттә өмет зур, үзен табып чакырыгыз», – ди.
 
  •  Мөфти аңа казый эшен тәкъдим итә. Бәлки гыйлем эше белән шөгыльләнергә булыр дип,  Ризаэддин ризалаша һәм 1891 елның февраль аеннан гаиләсе белән Уфада яши башлый. Өч ел саен, кабат-кабат сайланып, 1906 елга кадәр казый вазыйфасын башкара.

Гөлнур Хәсәншина әзерләде

Фотода: Ризаэддин Фәхреддин.
«Ризаэтддин Фәхреддин мемораил музее» сәхифәләреннән. Әлмәт районы Кичучат авылы.

Ризаэддин ФӘХРЕДДИН турында 10 кызыклы факт – 2

 

Галерея

Татар хатын-кызлары өчен кызыклы язмаларны Сөембикә Telegram-каналында укыгыз


Ошый
Поделиться:
Комментарийлар (0)
Төркәлү
Cимвол калды:
Хәзер укыйлар
  • Проза
    Син генә кирәк Гади ситса күлмәкле кызның ишек төбендә арзанлы гына туфлиләрен салуын күреп, йөзен чытты булачак кайнана. «Авыл гыйбады!» – башына килгән беренче уе шул булды. Алай да улы хакына күңелдәгесен сиздермәде. Әле өйләнеп, түргә алып кайтып утыртмаган, йөреп туяр да, ташлар...
    3943
    1
    44
  • Күңелеңә җыйма
    «Бу сезнең кызыгыз...» Бала таба алмаячагы хакында Кәдрия Азатка туйга кадәр үк әйтте. Егет  булачак хатынына шуның кадәр гашыйк иде, кул гына селтәде.  – Аптырама, – дип кочаклап алды ул сөеклесен. – Елак балаларсыз икебезгә генә бик рәхәт булачак. Бик теләсәк, табиблар могҗиза ясамый калмас. Аннан соң гаилә баласыз  да була ала бит.
    3901
    0
    34
  • Проза
    Авыл малае Бәкер шифаханәсенә юллама бирделәр Нәфисәгә. Эш урыныннан. Аны, инде унбиш елга якын шул бер урында эшләүче сазаган кызны, кемдер исенә төшерер, «аңа да ял кирәк, аңа бирик...» дип искәртер дип башына да китермәгән иде. Иң кирәк җирдә иң кирәкле сүзне кем кемгә әйткәнен төпченеп тормыйча гына юлга кузгалды ул
    3321
    1
    30
  • Проза
    Өч монолог Нурания конвертны ачты, Илдарына хатны тиз генә укып бирергә иде исәбе, тик әллә кайдан ниндидер кайнар агым, кинәт тынын буып, бөтен күкрәген умырып тотты...
    6015
    2
    29
  • Күңелеңә җыйма
    Бала – 50 яшеңдә бала җитәкләп йөрерсеңме? Мин әйткән хәбәрдән соң бар якыннарым чигә тирәсендә бармагын уйнатты. Имеш, башың киттеме әллә?! 
    4675
    3
    25
Реклама
Соңгы комментарийлар
  • 1 июнь 2023 - 11:43
    Без имени
    Ния бестолковый килен булсын, анлавымча килен белэн кайнана Алама яшэмэгэн.
    Әйтелми калган рәхмәт
  • 1 июнь 2023 - 11:18
    Без имени
    Сабабызнын горурлыгы, йозек кашы ул Голсинэ ханым♥️ Исэн-сау булсын, йоргэн юллары ун булсын🙏
    Китап акылны тәрбияли
  • 31 май 2023 - 15:07
    Без имени
    Точно шундый эчтэлекле кино караган идем,исемен хэтерлэмим,бер нэрсэ дэ узгэрмэгэн.
    Бәхетле очрак-3
  • 23 май 2023 - 17:50
    Без имени
    Нэкъ минем килен!
    «Мәхәббәт» корбаннары
  • 22 май 2023 - 10:24
    Без имени
    Первый раз попробовала такое блюдо у подруги, она татарочка. Правда, она мешала гороховую муку пополам с пшеничной.Так понравилось, что теперь сама его готовлю. Проблема только в том, что гороховую муку не везде продают. Но я ее теперь в интернет- магазине заказываю.
    Суп с чумаром из гороховой муки (клецки по-татарски)
Реклама
Фотогалерея
Уфада матурлык һәм уңганлык конкурсы узды
«Балалы Солянка» балалар музыкаль премиясе
«Татар гаиләсе / килен-кайнана» бәйгесе җиңүчеләрен котлау тантанасы
«Татар мамык шәле» бренды нәрсә ул?
«Татар гаиләсе / үрнәк алыгыз»
«Азат хатын» күргәзмәсе – Кабан күле буенда
«Сөембикә»нең яңа саны һәм... балчык
Әлфия Миңнуллина: «Әни Казанга яланаяклы кыз булып килгән иде, яланаяк мәңгелеккә китеп бара...»
Фарфор буенча рәссам Римма Газалиеваның шәхси күргәзмәсе
Укучыга таба яңа адым: «Сөембикә»нең февраль санын тәкъдим иттек 
Барлык язмалар
© 2011 - 2023. Сөембикә. Все права защищены.
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Сөембикә
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: Эл № ФС77-67913 от 6.12.2016 г.
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Маликова Лариса Николаевна
Адрес редакции: 420066, Российская Федерация, Республика Татарстан, г. Казань, ул. Декабристов, д. 2
Телефон редакции: (843) 222-09-77
E-mail редакции: suumbike@tatmedia.com, ssuum@yandex.ru
Для сообщений о фактах коррупции suumbike.dir@tatmedia.com
Учредитель СМИ: АО «ТАТМЕДИА»
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика
Телефон АО «ТАТМЕДИА»: (843) 222 09 84
Яндекс.Метрика
16+